Wat doet trauma met je lichaam?

Waarom trauma geen gebeurtenis is, maar een lichamelijke reactie

In de vorige blogs heb je kunnen lezen hoe spanning ontstaat, hoe je lichaam beschermt en waarom dit soms te lang blijft staan.

Vandaag gaan we een laag dieper: trauma.

Veel mensen denken dat trauma betekent dat je iets “vreselijks” hebt meegemaakt.

Maar trauma is geen gebeurtenis.

Trauma is wat er in je lichaam gebeurt wanneer iets te snel, te veel of te onverwacht binnenkomt om te verwerken.

Het gaat dus niet om het verhaal, maar om de reactie van je zenuwstelsel.

Zachte aanraking vertelt het lichaam dat het veilig is, precies wat nodig is om opgeslagen spanning en trauma los te laten.

Wat trauma eigenlijk is

Trauma is een beschermingsmechanisme.

Het ontstaat wanneer je lichaam iets meemaakt dat het op dat moment niet kan reguleren.

Je zenuwstelsel schakelt dan automatisch naar een staat die bedoeld is om je veilig te houden.

Dat kan gebeuren door:

• een ongeluk of val

• medische ingrepen

• abrupt verlies

• emotionele schrik

• langdurige stress

• onvoorspelbaarheid in je jeugd

• conflicten of onveiligheid

• of iets kleins dat voor jou gewoon te veel was

Het is je lichaam, niet je hoofd, dat beslist of iets traumatisch is.

De wetenschappelijke basis

Trauma is uitgebreid onderzocht in de moderne neurowetenschap, onder andere door:

• Bessel van der Kolk (The Body Keeps the Score)

• Stephen Porges (polyvagaaltheorie)

• Peter Levine (somatische traumarespons)

• Antonio Damasio (lichaam-brein interactie)

• Gabor Maté (When the Body Says No)

Gabor Maté laat in zijn werk overtuigend zien hoe langdurige stress, emotionele onderdrukking en vroegkinderlijke ervaringen direct doorwerken in het lichaam.

Niet als “psychologisch probleem”, maar als chronische spanning, ontregeling van het zenuwstelsel en zelfs lichamelijke ziekte.

Hij beschrijft hoe het lichaam grenzen bewaart die we mentaal soms negeren.

Deze onderzoekers laten samen zien dat trauma vooral gaat over:

• het autonome zenuwstelsel

• overlevingsmechanismen

• impliciete (lichamelijke) herinneringen

• vastgezette stressreacties

• verlies van regulatie

Het lichaam blijft reageren alsof het nog steeds midden in de gebeurtenis zit, ook al is die allang voorbij.

Hoe trauma zich vastzet in het lichaam

Trauma wordt opgeslagen via fysieke patronen. Dat klinkt abstract, maar iedereen kent deze reacties:

• een ademhaling die hoog zit

• een buik die strak staat

• schouders die optrekken

• een keel die dichtknijpt

• moeite met ontspannen

• snel schrikken

• moeite met voelen

• voortdurend waakzaam zijn

• stijfheid in rug of nek zonder duidelijke reden

Dit zijn geen vage klachten.

Dit zijn beschermreflexen.

En net als elke reflex doe je dit niet bewust.

Je lichaam doet het om jou te beschermen.

Waarom trauma soms pas jaren later klachten geeft

Trauma hoeft niet direct klachten te veroorzaken.

Dat gebeurt vaak pas wanneer:

• er langdurige stress is

• er nieuwe spanningslagen bijkomen

• je uitgeput raakt

• je minder goed kunt compenseren

• je lichaam eindelijk rust krijgt

Het zenuwstelsel houdt vol totdat het niet meer hoeft — en dan pas komen de signalen.

Dit mechanisme is goed beschreven in de stressfysiologie en neuropsychologie.

Trauma is geen zwakte

Veel mensen schamen zich voor hun reactie — alsof ze iets verkeerd doen.

Maar trauma is:

• een teken van aanpassing

• een bewijs dat je lichaam je probeert te beschermen

• een automatische overlevingsreactie

• een intelligent systeem dat jouw veiligheid voorop zet

Je hebt niet “gefaald”.

Je lichaam heeft zijn best gedaan.

Wat er gebeurt bij herstel

Wanneer spanninglagen zakken (bijvoorbeeld door BSR), kunnen oude beschermreacties verzachten.

Dat kan zich uiten in:

• rustiger ademhalen

• minder alertheid

• meer ruimte in de buik of borst

• emoties die even opkomen

• zachtheid in de kaken

• minder stijfheid

• betere slaap

• meer contact met jezelf

Dat is geen herbeleving.

Dat is een lichaam dat ontlaadt.

Hoe BSR hierbij helpt

BSR behandelt trauma niet rechtstreeks.

Wat BSR doet, is:

• spanninglagen verminderen

• het autonome zenuwstelsel reguleren

• het lichaam uitnodigen tot zachtheid

• ruimte maken voor herstel

• de beschermstand verminderen

• het lichaam helpen voelen dat het veilig is

Veiligheid is de voorwaarde voor verwerking.

BSR helpt het lichaam die veiligheid weer vinden.

Deze blog maakt deel uit van een reeks van 40 artikelen over het zenuwstelsel, spanning, oude patronen en het natuurlijke herstellend vermogen van het lichaam. De serie vormt het fundament onder mijn manier vaan werken binnen Body Stress Release en biedt verdieping en handvatten voor wie meer invloed wil krijgen op herstel en wil ontdekken wat er in het lichaam gebeurt.

Volgende keer

In de volgende blog duiken we in de invloed van jeugdervaringen (ACE’s) op je zenuwstelsel:

hoe ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen diepe patronen kunnen vormen — en waarom dat niets zegt over jouw kracht.

Vorige blog: De grootste misverstanden over stress

Volgende blog: De invloed van ACE’s op je zenuwstelsel