De grootste misverstanden over stress

Waarom veel mensen stress verkeerd begrijpen

In de vorige blogs las je hoe spanning ontstaat, hoe je lichaam beschermt en waarom ontspanning nodig is voor herstel.

Vandaag wil ik iets bespreken dat bijna iedereen herkent:

de hardnekkige misverstanden over stress.

Veel van deze misverstanden ontstaan omdat we stress zien als iets psychologisch.

Maar stress is in de eerste plaats fysiologisch: een lichamelijke reactie die je beschermt tegen dreiging, druk of overbelasting.

Wanneer je dat begrijpt, vallen veel puzzelstukjes op hun plek.

Een moment van echte verbinding. Precies de staat van rust waarin je zenuwstelsel kan herstellen.

Misverstand 1: Stress is hetzelfde als drukte

Veel mensen denken dat stress betekent dat je het te druk hebt.

Maar het tegenovergestelde is vaak waar:

sommige mensen ervaren stress terwijl ze weinig doen, en anderen blijven ontspannen in volle agenda’s.

Dat komt omdat stress geen weerspiegeling is van je planning, maar van je zenuwstelsel.

Wetenschappelijk gezien is stress:

• een activatie van de HPA-as (hypothalamus hypofyse bijnier as)

• verhoogde cortisol en adrenaline

• verhoogde spierspanning

• verhoogde alertheid

Het gaat dus over belasting die jouw lichaam ervaart, niet over het aantal taken op je lijstje.

Misverstand 2: Stress zit vooral “in je hoofd”

Stress is geen mindsetprobleem.

Het begint in je lichaam.

Je gedachten kunnen stress versterken, maar stress ontstaat door:

• spierspanning

• een verhoogde ademhaling

• adrenaline

• een actieve stressrespons

• een zenuwstelsel dat dreiging registreert

Gedachten zijn vaak pas stap twee.

Misverstand 3: Stress gaat weg door “even te ontspannen”

Een avond op de bank kan prettig voelen, maar doet weinig voor diepere lagen spanning.

Ontspanning die herstel mogelijk maakt, gebeurt pas als het parasympathische zenuwstelsel actief wordt.

Dat gebeurt niet door:

• Netflix

• telefoon

• wijn

• jezelf afleiden

Dit kan even dempen, maar reguleert het zenuwstelsel niet.

Echte ontspanning is een lichamelijk proces, geen afleiding.

Misverstand 4: Stress is alleen iets van dit moment

Veel mensen denken dat zij “nu even stress hebben”, terwijl hun lichaam misschien al jaren in een verhoogde staat van alertheid leeft.

Het zenuwstelsel kan blijven hangen in een beschermstand, zelfs als de oorzaak allang voorbij is.

Dat noemen we in de wetenschap:

• chronische stressadaptatie

• autonome ontregeling

• centrale sensitisatie

Het lichaam blijft beschermen, ook als je hoofd vindt dat het rustig zou moeten zijn.

Misverstand 5: Als je je niet druk voelt, heb je geen stress

Veel mensen voelen hun stress niet, omdat hun lichaam gewend is geraakt aan spanning.

Signalen kunnen dan subtiel zijn:

• hoge ademhaling

• oppervlakkig slapen

• stijfheid

• perfectionisme

• snel zorgen

• moeite met niets doen

• continu aanstaan

Dit zijn geen karaktereigenschappen, maar beschermpatronen.

Misverstand 6: Je moet gewoon “minder stressen”

Stress verminderen is geen kwestie van wilskracht.

Je kunt jezelf niet dwingen tot ontspanning, net zoals je jezelf niet kunt dwingen te slapen.

Je zenuwstelsel bepaalt wanneer het veilig genoeg is om te zakken.

Daarom werkt ontspannen beter via het lichaam dan via het hoofd.

Misverstand 7: Stress is altijd slecht

Zonder stress zou je niet functioneren.

Stress helpt je:

• focussen

• reageren

• bewegen

• nadenken

• oplossen

• presteren

Het probleem is niet stress, maar chronische stress:

een stressrespons die te vaak aanstaat en te weinig uit kan.

Dat is de reden dat spanning zich opbouwt in lagen en uiteindelijk klachten veroorzaakt.

Wat dit alles betekent voor herstel

Als je stress beter begrijpt, begrijp je ook beter waarom spanning zich opbouwt en waarom het soms zo moeilijk is om te zakken.

Je hoeft niet stressvrij te leven.

Dat kan niet en hoeft niet.

Wat wél helpt:

• herkennen wanneer jouw lichaam in beschermstand gaat

• leren hoe je je stress niveau weer kunt laten zakken

• begrijpen waar jouw spanning vandaan komt

• je zenuwstelsel stap voor stap reguleren

• mild worden naar jezelf in plaats van strenger

Herstel is geen truc, maar een proces dat begint met bewustwording.

Deze blog maakt deel uit van een reeks van 40 artikelen over het zenuwstelsel, spanning, oude patronen en het natuurlijke herstellend vermogen van het lichaam. De serie vormt het fundament onder mijn manier van werken binnen Body Stress Release en biedt verdieping en handvatten voor wie meer invloed wil krijgen op herstel en wil ontdekken wat er in het lichaam gebeurt.

Volgende blog

In de volgende blog lees je hoe trauma in het lichaam werkt en waarom het niets te maken heeft met zwakte maar alles met bescherming.

Volgende blog: Wat doet trauma met je lichaam

Vorige blog: Waarom je na ontspanning soms emotioneel wordt