De invloed van jeugdervaringen op je zenuwstelsel

In de vorige blogs heb je kunnen lezen hoe spanning ontstaat, hoe je zenuwstelsel werkt en waarom lichamelijke reacties niet willekeurig zijn. In deze blog kijken we naar een factor die vaak over het hoofd wordt gezien, maar een grote rol kan spelen in hoe je lichaam nu reageert: jeugdervaringen.

We beginnen bij het begrip ACE’s.

Wat zijn ACE’s precies

ACE staat voor Adverse Childhood Experiences

of in het Nederlands: ingrijpende jeugdervaringen.

Het gaat om situaties die voor een kind:

• verwarrend

• te zwaar

• onveilig

• of overweldigend

waren, ook als niemand dat toen doorhad.

Voorbeelden zijn:

• veel stress in het gezin

• ouders met psychische problemen

• ziekte of verlies van een ouder

• spanningen of conflicten thuis

• emotionele afwezigheid

• pesten of buitengesloten worden

• te veel verantwoordelijkheid dragen

• alcohol- of middelengebruik in het gezin

• scheiding of grote instabiliteit

• verhuizen en vaak van omgeving wisselen

Je hoeft geen “groot trauma” te hebben meegemaakt om een ACE te hebben.

Het gaat niet om de gebeurtenis zelf, maar om hoe je lichaam het ervoer.

Tijdens een sessie maak ik vaak inzichtelijk hoe spanning zich opbouwt en weer kan afnemen. Inzicht geeft rust.

Waarom ACE’s zoveel invloed hebben

Kinderen hebben geen filter.

Ze kunnen gebeurtenissen niet relativeren zoals volwassenen.

Wat er gebeurt, komt direct het zenuwstelsel binnen.

En omdat kinderen nog geen woorden of concepten hebben om spanning te begrijpen, reageert het lichaam:

• sneller

• directer

• dieper

• zonder logica of context

Het zenuwstelsel leert:

“Zo reageer ik wanneer het spannend wordt. Dit houdt mij veilig.”

Dit zijn geen bewuste keuzes.

Dit zijn beschermingsreflexen.

Hoe ACE’s fysieke patronen kunnen vormen

Kinderen gebruiken hun lichaam om spanning op te vangen, bijvoorbeeld:

• een buik die strak trekt om emoties te dempen

• schouders die omhoog gaan bij onvoorspelbaarheid

• een ademhaling die hoog wordt bij angst

• een bekken dat verstrakt bij onveiligheid

• kaken die zich vastzetten bij frustratie of machteloosheid

Als een bepaalde reactie vaak voorkomt, wordt het een gewoontepad in het zenuwstelsel.

Niet omdat het “goed” is, maar omdat het bekend is.

Zo ontstaan patronen die jaren later nog zichtbaar kunnen zijn.

Waarom volwassen klachten soms een jeugdige oorsprong hebben

Veel cliënten zeggen:

• “Zo erg was mijn jeugd niet.”

• “Volgens mij heb ik dat allang verwerkt.”

• “Dat speelt toch al jaren niet meer.”

Maar het lichaam werkt niet met jaartallen. Het werkt met ervaringen, en met patronen die ooit bescherming gaven.

Een situatie nu kan jouw zenuwstelsel doen denken aan iets van vroeger, waardoor je lichaam:

• je adem inhoudt

• buikpijn krijgt

• spanning in schouders voelt

• hoofdpijn krijgt

• snel overprikkeld raakt

• of zich terugtrekt

Niet omdat je terug in de tijd gaat,

maar omdat je lichaam kiest voor het pad dat het het beste kent.

Dit is geen zwakte.

Het is intelligentie.

De wetenschap achter ACE’s

Grote, langdurige studies laten zien dat mensen met meer ACE’s:

• gevoeliger zijn voor stress

• sneller lichamelijke spanning ontwikkelen

• een actiever alarmsysteem hebben

• vaker last hebben van hoofd-, nek- en rugklachten

• sneller overprikkeld raken

• en meer kans hebben op chronische klachten

Niet omdat hun lichaam “kapot” is,

maar omdat het te lang alert is geweest.

Dit is precies waar BSR bij helpt:

het lichaam terugbrengen naar veiligheid, rust en herstel.

Hoe BSR kan ondersteunen bij ACE gerelateerde spanning

BSR is geen traumaverwerking.

Het verandert niet wat er gebeurd is.

Maar het kan wél:

• spanning uit oude beschermingspatronen verminderen

• de ademhaling dieper maken

• het zenuwstelsel rustiger maken

• de reflexen van contractie en bescherming verzachten

• het lichaam weer toegang geven tot herstel

Veel cliënten ervaren na verloop van tijd:

• minder schrikreacties

• minder druk op de borst

• minder spanning in buik, kaken en nek

• meer rust in het hele systeem

Dat is geen magie.

Dat is fysiologie.

Een oefening voor nu

Let de komende week eens op wat er gebeurt wanneer je:

• kritiek krijgt

• overweldigd raakt

• iets nieuws wilt proberen

• met verwachtingen te maken hebt

• je blootgesteld voelt

Voel je:

• spanning in je buik

• een keel die zich sluit

• een adem die omhoog schiet

• schouders die optrekken

• kaken die aanspannen

Dit zijn vaak oude beschermende reflexen.

Ze hoeven niet weg.

Maar bewustwording is de eerste stap naar verandering.

Deze blog maakt deel uit van een reeks van 40 artikelen over het zenuwstelsel, spanning, oude patronen en het natuurlijke herstellend vermogen van het lichaam. De serie vormt het fundament onder mijn manier van werken binnen Body Stress Release en biedt verdieping en handvatten voor wie meer invloed wil krijgen op herstel en wil ontdekken wat er in het lichaam gebeurt.

Volgende blog

In de volgende blog kijken we naar waarom je lichaam soms reageert op dingen uit het verleden, zelfs als jij denkt dat je er allang overheen bent.

Volgende blog: Waarom je lichaam soms reageert op oude ervaringen

Vorige blog: Trauma in het lichaam