Waarom je na ontspanning soms emotioneel wordt

Wat er gebeurt wanneer spanninglagen zakken

In de vorige blog vertelde ik over healing pain en waarom spanning soms eerst voelbaarder wordt voordat het vermindert.

In deze blog wil ik iets uitleggen dat vaak net zo veel vragen oproept:

waarom mensen soms emotioneel worden na ontspanning of release.

Dat kan lijken alsof er ineens “zomaar” emoties omhoog komen.

Maar dat gebeurt nooit zomaar.

Het lichaam doet ook dit niet tegen je, maar vóór je.

En belangrijk:

Ook dit verschijnsel is goed te verklaren vanuit wat we weten over het zenuwstelsel en stressfysiologie.

Een moment van ontspanning kan emoties losmaken. Dat is normaal én gezond.

Wat emotionele ontlading precies is

Emotionele ontlading is een reactie van het lichaam wanneer spanninglagen zakken en er ruimte komt voor iets wat eerder werd vastgehouden.

Dat kan zich uiten in:

• tranen

• ontroering

• opluchting

• nerveus lachen

• een plots gevoel van rust

• zuchten

• trillingen

• zachte emotionele reacties

Het hoeft niet heftig te zijn.

Soms is het subtiel, soms duidelijker.

De wetenschappelijke basis

Emotionele ontlading lijkt voor sommigen iets “zweverigs”, maar het is een heel normaal fysiologisch proces.

Hieronder vind je de vier belangrijkste wetenschappelijke verklaringen, eenvoudig uitgelegd.

1. Het zenuwstelsel schakelt van bescherming naar herstel

Wanneer spanning zakt, gaat je lichaam van de sympathische stand (beschermen) naar de parasympathische stand (herstellen).

Die overgang is fysiologisch en meetbaar.

Een bekend fenomeen daarbij is het:

parasympathische ontlaadsignaal

— een zucht, traan of trilling

dat hoort bij ontspanning.

Dat wordt beschreven in:

• polyvagaal theorie (Stephen Porges)

• autonome regulatie literatuur

• onderzoek naar stressontlading bij dieren

Tranen zijn in dat kader vaak een signaal:

er is genoeg veiligheid om los te laten.

2. Emoties worden in het lichaam opgeslagen als fysieke patronen

Dit is geen zweverige uitspraak.

Het gaat over impliciete herinneringen: sensaties die zijn opgeslagen in gebieden van het brein waar geen taal zit.

Bij langdurige spanning worden deze patronen via het lichaam vastgehouden:

• in ademhaling

• in spierspanning

• in de hartslag

• in het middenrif

• in gezichts- en kaakspieren

Studies van Bessel van der Kolk, Antonio Damasio en somatische neurowetenschap tonen dit aan.

Wanneer het lichaam ontspant, komen deze spanningspatronen los.

Dat kan emoties naar boven brengen.

Niet omdat iets opnieuw gebeurt,

maar omdat het vrij kan komen.

3. De prefrontale cortex komt weer online

In stress of beschermstand werkt het “rationele brein” minder actief.

Wanneer spanning zakt, wordt dit deel van het brein juist weer actiever.

Dat kan drie dingen geven:

• inzicht

• opluchting

• emotionele helderheid

Het brein interpreteert dat als een veilige situatie, en daarop volgt soms een emotionele ontlading.

4. Doorbloeding en ademhaling veranderen

Bij ontspanning verandert de zuurstofverdeling in het lichaam.

Het middenrif ontspant, de buik komt los, de borstkas wordt zachter.

Die fysiologische verschuiving kan emoties losmaken, omdat ademhaling direct gekoppeld is aan het limbisch systeem (emotiegebied van de hersenen).

Dat is hard wetenschappelijk onderbouwd.

Daarom zie je vaak tranen bij diepe ademhaling, yoga of meditatie.

Niet door “energie”, maar door neurologie.

Hoe emotionele ontlading voelt

Dit is belangrijk:

Emotionele ontlading gaat meestal niet over verdriet in de zin van “er is nu iets mis”.

Het is vrijwel altijd verzachting.

Mensen zeggen mij vaak:

• “Ik weet niet waarom ik huil, maar het lucht op.”

• “Het voelt alsof mijn adem weer zakt.”

• “Het zit niet in mijn hoofd, maar in mijn lijf.”

• “Ik voel rust erna.”

Dat is precies wat het is:

een ontlading, geen overweldigende emotie.

Waarom dit gebeurt bij langdurige spanning

Wanneer je lichaam lange tijd in beschermstand heeft gestaan, worden emoties en fysieke sensaties vaak gedempt.

Niet bewust, maar als onderdeel van het beschermmechanisme.

Wanneer spanning zakt, komt er weer ruimte.

En wat ruimte krijgt, kan bewegen.

Dit is niet regressie.

Het is herstel.

Wat je kunt doen wanneer dit gebeurt

Je hoeft er niets mee.

Het enige wat helpt, is het toe te laten zonder oordeel.

Dit kan fijn zijn:

• iets langzamer uitademen

• je hand op je buik leggen

• even blijven zitten of liggen

• jezelf niet afremmen

• je aandacht bij je lichaam houden, niet in je hoofd

Emoties komen en gaan vaak binnen een minuut.

Wat blijft, is de ruimte erna.

Wanneer het níét past bij healing of ontlading

Emotionele ontlading is normaal zolang het:

• kortdurend is

• niet overweldigend voelt

• niet gepaard gaat met paniek

• niet uitputtend is

• je je daarna rustiger voelt

Wanneer emoties buitenproportioneel hard binnenkomen, terugkerende paniek geven of je functioneren beïnvloeden, dan speelt er iets anders en moet je dat serieus nemen.

Maar dat is zelden het geval.

Bij de meeste mensen is emotionele ontlading gewoon een teken dat het lichaam verzacht.

Deze blog maakt deel uit van een reeks van 40 artikelen over het zenuwstelsel, spanning, oude patronen en het natuurlijke herstellend vermogen van het lichaam. De serie vormt het fundament onder mijn manier van werken binnen Body Stress Release en biedt verdieping en handvatten voor wie meer invloed wil krijgen op herstel en wil ontdekken wat er in het lichaam gebeurt.

Volgende blog

In de volgende blog vertel ik over de grootste misverstanden over stress en waarom veel mensen het verkeerd begrijpen.

Vorige blog: Healing pain

Volgende blog: De grootste misverstanden over stress