Waarom ontspanning nodig is voor herstel

Herstel begint pas wanneer je lichaam tot rust mag komen

In de vorige blog kon je lezen hoe het zelfherstellend vermogen werkt en waarom je lichaam altijd probeert terug te keren naar balans.

In deze blog wil ik uitleggen waarom ontspanning geen luxe is, maar een voorwaarde.

Zonder ontspanning kan het lichaam simpelweg niet repareren wat spanning heeft vastgezet.

Dit gaat niet over een avond op de bank of een weekendje uitslapen.

Dit gaat over iets diepers: de toestand waarin je lichaam kan zakken zodat het kan herstellen.

Ontspanning ontstaat vanzelf wanneer het lichaam zich veilig voelt — precies de staat waarin herstel mogelijk wordt.

Wat ontspanning eigenlijk is

Veel mensen denken dat ontspanning betekent dat je even niets doet.

Maar ontspanning is een lichamelijke toestand waarin het zenuwstelsel voelt:

het is veilig genoeg om los te laten.

Dat herken je niet alleen aan rust in je hoofd, maar vooral aan veranderingen in je lichaam:

• je ademhaling wordt lager

• je schouders zakken

• je hartslag daalt

• je buik wordt zachter

• je kaken ontklemmen

• je lichaam voelt warmer of zwaarder

Dat zijn geen “ontspan trucjes”, maar signalen dat je in de herstelstand komt.

Waarom herstel alleen in ontspanning gebeurt

Wanneer je lichaam spanning vasthoudt, staat het in een beschermstand.

In beschermstand is het lichaam bezig met:

• alert blijven

• spieractiviteit hoog houden

• energie bewaren

• ademhaling versnellen

• reacties voorbereiden

Dat zijn geen omstandigheden voor herstel.

Je lichaam denkt dan: eerst veilig blijven, daarna pas repareren.

Ontspanning geeft precies het tegenovergestelde signaal:

het is veilig genoeg om te verzachten.

Pas in die toestand kan je lichaam:

• spieren laten herstellen

• ontsteking opruimen

• spanning verminderen

• hormonen in balans brengen

• het immuunsysteem activeren

• zenuwen tot rust brengen

Zonder ontspanning blijven al deze processen op de achtergrond geblokkeerd.

Waarom ontspanning vaak moeilijker is dan het klinkt

Veel mensen zijn het contact met echte ontspanning kwijt.

Niet omdat ze iets verkeerd doen, maar omdat hun lichaam al jaren in beschermstand staat.

Dat herken je misschien aan:

• niet goed kunnen stilzitten

• meteen in je hoofd schieten zodra het stil wordt

• je adem hoog voelen

• altijd iets willen doen

• moeite met slapen

• spanning die nooit onder een bepaald niveau komt

Het zijn tekenen dat je zenuwstelsel moeite heeft om te zakken.

Je kunt ontspanning niet forceren.

Maar je kunt het lichaam er wel naartoe begeleiden.

Wat helpt om gemakkelijker te zakken

Ontspanning begint in het lichaam, niet in je hoofd.

En het zijn vaak micro momenten die het verschil maken.

Voorbeelden:

• langzamer uitademen

• warm water of warmte op je buik

• rustig wandelen zonder doel

• bewust je schouders laten zakken

• iets doen dat je prettig vindt

• kleine pauzes door de dag heen

• even voelen hoe je voeten contact maken met de grond

Het zijn geen quick fixes, maar signalen voor je zenuwstelsel dat het veilig is.

Veel mensen merken dat wanneer spanning in lagen afneemt, ontspanning vanzelf weer toegankelijk wordt. Het lichaam hoeft dan minder te beschermen en herkent de weg naar rust sneller.

Wat ontspanning níét is

Het is geen:

• jezelf dwingen

• negeren wat je voelt

• “er overheen zetten”

• verdoofd raken

• eindeloos scrollen

• jezelf afleiden

Dat kan even prettig voelen, maar het brengt het zenuwstelsel niet in de herstelstand.

Echte ontspanning is een vorm van verzachting in je lichaam, niet van ontsnapping in je hoofd.

Waarom dit zo belangrijk is bij spanning die je al lang draagt

Als je lichaam jarenlang in beschermstand heeft gestaan, heeft het de gewoonte ontwikkeld om alert te blijven.

Niet uit onwil, maar omdat het dat patroon kent.

Wanneer je langzaam weer leert ontspannen, verandert er iets essentieels:

• je lichaam herstelt sneller

• je reageert minder heftig op prikkels

• je voelt eerder als spanning toeneemt

• je hebt meer energie

• je lijf verzacht

• je klachten nemen af

• je slaap verandert

• je wordt weer ontvankelijk voor rust

Dit is waarom ontspanning zo’n fundamentele rol speelt in herstel.

Zonder ontspanning kan spanning niet zakken.

En zonder dat zakken kan herstel niet beginnen.

Deze blog maakt deel uit van een reeks van 40 artikelen over het zenuwstelsel, spanning, oude patronen en het natuurlijke herstellend vermogen van het lichaam. De serie vormt het fundament onder mijn manier van werken binnen Body Stress Release en biedt verdieping en handvatten voor wie meer invloed wil krijgen op herstel en wil ontdekken wat er in het lichaam gebeurt.

Volgende blog

In de volgende blog vertel ik over healing pain: waarom klachten soms eerst toenemen wanneer spanninglagen beginnen te verschuiven.

Vorige blog: Het zelfherstellend vermogen

Volgende blog: Healing pain: waarom klachten soms eerst toenemenn: waarom klachten soms eerst erger lijken.